Tagarchief: Gegevensmodel

CBS en Open Data

Excel, , ,
Voorbeeldbestand: CBS2.xlsxDownloaden

In het vorige artikel hebben we laten zien hoe je ‘makkelijk’ gegevens van de CBS-site kunt overnemen; door kopiëren en door het gebruik van de download-optie.

Op het einde van dat artikel hebben we beloofd dat we deze keer zouden laten zien hoe je op een meer geautomatiseerde manier gegevens van het CBS kunt overnemen in Excel.

Het CBS en Excel kennen allebei het Open-Data-protocol; daar gaan we gebruik van maken. In onderstaand artikel allereerst daarom een korte uitleg van Open Data.

Open Data

Om gegevens tussen systemen te kunnen uitwisselen moeten uiteraard de vorm en inhoud hiervan bekend zijn. Wil je de uitwisseling automatiseren dan moeten er harde afspraken over die vorm en inhoud gemaakt worden.

In dit geval bepaalt het CBS de inhoud (welke gegevens worden beschikbaar gesteld, hoe vaak et cetera), maar kunnen we zelf op hun website min of meer de lay-out en vorm van uitwisselen bepalen (zoals we in het vorige artikel zagen).

Het CBS ondersteunt echter ook het zogenaamde Open Data-protocol (via zogenaamde API‘s). Dit is een set van afspraken waardoor de aanleverende en de ontvangende partij precies weten wat de vorm van de aangeleverde gegevens is. Ook Excel (als ontvanger) ondersteunt dit protocol.

Op dit moment gaat het CBS over van versie 3 naar versie 4 van het OData-protocol (zie www.cbs.nl/../open-data en www.cbs.nl/../statline-als-open-data). Excel kan met allebei de versies overweg.

Power Query

Wanneer je in een CBS-Statline-scherm op de Download-button klikt, zie je dat er ook een mogelijkheid is om naar het Dataportaal te gaan:

Op deze pagina kun je verschillende datasets downloaden en informatie over de (verwerking van) Open Data vinden. Voor het verder automatiseren in Excel hebben we alleen de Identifier nodig (in dit geval 85264NED):

  1. kies in de menutab Gegevens de optie Gegevens ophalen/Van andere bronnen/Uit OData feed
  2. in het vervolgscherm wordt gevraagd naar de URL; dat is in dit geval opendata.cbs.nl/ODataFeed/odata/85264NED
    Klik OK.
  1. Kies de tabel TypedDataset en kies Gegevens transformeren
  2. de kolom ID hebben we niet nodig; Verwijderen dus
  3. kies in de menutab Start de optie Sluiten en laden
  4. de tabel wordt in een Excel-tabblad geplaatst (zie het tabblad Power in het Voorbeeldbestand)

We hebben nu een zogenaamd genormaliseerde tabel van het CBS binnengehaald. Een nadeel is dat de tabel niet een zodanige vorm heeft dat je daar gemakkelijk een draaitabel ‘op los kunt laten’. Daar moeten we nog wat aan doen!

NB1 het ophalen van een Open-Data-tabel vanuit de CBS-website gaat altijd via de URL opendata.cbs.nl/ODataFeed/odata/Identifier, waarbij je zelf de juiste Identifier dient op te geven.

NB2 de query en de Excel-tabel krijgen automatisch de naam TypedDataSet.

Power Query 2

In het tabblad Power2 in het Voorbeeldbestand hebben we op dezelfde manier als hiervoor de tabel TypedDataset opgehaald.
Maar omdat we alleen geïnteresseerd zijn in jaar-cijfers zijn de op te halen rijen gefilterd:

  1. kies het vinkje achter Perioden
  2. selecteer binnen de optie Tekstfilters de keuze Bevat …
  3. vul JJ in
  4. en klik OK

Maar nu willen we nog een database-layout van de tabel maken. De eerste 4 kolommen voldoen daar al aan, maar de anderen niet:

  1. selecteer de eerste 4 kolommen
  2. kies binnen de menutab Transformeren binnen Draaitabel opheffen voor kolommen de optie Draaitabel voor andere kolommen opheffen
  3. kies Sluiten en laden en plaats het resultaat in een Excel-tabel

NB de naam van de query en de Exceltabel worden TypedDataSet (2) respectievelijk TypedDataSet_2, omdat de naam TypedDataSet al voorkomt.

Wanneer je nu een draaitabel op basis van de tabel maakt moet je wel goed uitkijken welke selectie je maakt:

De tabel staat nog vol met codes; dat is ook niet wat we willen.
Het CBS heeft ieder Open-Data-item netjes uitgenormaliseerd: “Normalisatie is het proces van het ordenen van gegevens in een database. Dat betreft het maken van tabellen en het leggen van relaties tussen die tabellen op basis van regels die als doel hebben de gegevens te beveiligen en de database flexibeler te maken door redundantie en inconsistente afhankelijkheid te voorkomen“.

Willen we dus af van al die codes dan zullen we ook de gerelateerde tabellen moeten binnenhalen.

Power Query 3

We gaan opnieuw de Arbeidsdeelname, kerncijfers ophalen:

  1. kies in de menutab Gegevens de optie Gegevens ophalen/Van andere bronnen/Uit OData feed
  2. in het vervolgscherm wordt gevraagd naar de URL; dat is in dit geval ook weer opendata.cbs.nl/ODataFeed/odata/85264NED
    Klik OK.
  3. plaats een vinkje bij Meerdere items selecteren
  4. vink alle tabellen aan behalve UntypedDataset en kies Gegevens transformeren
  5. alle aangevinkte tabellen worden tegelijkertijd in Power Query binnengehaald
  6. nu gaan we de codes in de kolom Geslacht “vertalen”:
    * kies binnen de menutab Start de optie Query’s samenvoegen
    * vul het vervolgscherm als volgt in:

    * klik OK
    * klik dan op de 2 pijltjes in de kop van de nieuwe kolom achteraan

    * zorg dat in het vervolgscherm alleen Title is aangevinkt en klik OK
  1. hetzelfde doen we met Leeftijd en HoogstBehaaldOnderwijsNiveau (zie de stappen in Power Query in het Voorbeeldbestand; voor uitleg over het werken in Power Query, zie het artikel Power Query)
  2. in de volgende stappen wijzigen we de volgorde van de kolommen, verwijderen we overbodige kolommen en voeren nog wat cosmetische acties uit.
    Daarna zorgen we er weer voor dat we een mooie database-layout krijgen (Draaitabel voor andere kolommen opheffen).
  3. ook de codes in de Kenmerk kolom “vertalen” we.
  1. we sluiten Power Query, maar let op: kies Sluiten en laden naar … en zorg dat er alleen een verbinding gemaakt wordt:

    Op deze manier blijven alle gegevens in het geheugen, maar worden niet nog eens dubbel in Excel zelf vastgelegd.
  1. klik dan rechts op de tabel TypedDataset (3)
  2. kies de optie Laden naar … en vul het scherm als volgt in

    Door de tabel in het gegevensmodel op te nemen kunnen we toch analyses uitvoeren met behulp van draaitabellen.

Als voorbeeld maken we een draaitabel:

  1. open een nieuw tabblad
  2. selecteer de cel waar de draaitabel moet komen
  3. kies in de menutab Invoegen de optie Draaitabel
  4. in het volgende scherm staan alle opties goed:

    Excel kiest als basis voor de draaitabel het Gegevensmodel.
  1. vul het Filters-, Kolommen-, Rijen- en Waarden-gebied in met velden uit de 3e TypedDataSet zoals hiernaast weergegeven.
    Het resultaat (zie het tabblad Power3 van het Voorbeeldbestand):

Twee andere voorbeelden, die je nu snel op basis van de CBS-gegevens kunt maken:

en

Zijn de gegevens bij het CBS gewijzigd of aangevuld? Kies in de menutab Gegevens de optie Alles vernieuwen en alle overzichten en grafieken worden automatisch aangepast!

Data verrijken deel 2

Excel, , ,
Voorbeeldbestand: DataVerrijken2.xlsxDownload

In het vorige artikel hebben we gezien dat er verschillende manieren zijn om data aan te vullen met andere gegevens.
De meest flexibele methode is het gebruik van Power Query in samenhang met het Excel-gegevensmodel.

Deze keer gaan we opnieuw in op deze methode, waarbij ook aandacht voor de diverse manieren van het samenvoegen van Power Query’s en de consequenties daarvan.

Basis-gegevens

Als voorbeeld voor dit artikel gebruiken we een tijdregistratie van een medewerker van een ICT-afdeling.

Hij krijgt zijn opdrachten van diverse personen en wordt ingezet om telefonisch mensen uit diverse regio’s te ondersteunen.

Het tabblad Data van het Voorbeeldbestand bevat daartoe een Excel-tabel (met de naam tblData).
Om de invoer van de opdrachtgever te vergemakkelijken (en invoer-fouten te voorkomen) is de input van de namen van een Gegevens-validatie voorzien.
De bron voor deze validatie ligt vast op het tabblad Basis in de Excel-tabel tblTeams. Helaas is Microsoft bij het implementeren van tabellen ‘vergeten’ om de mogelijkheden daarvan ook bij gegevens-validatie toe te staan. Dat moet daarom via een omweg ingeregeld worden.

Voer de volgende stappen uit:

  1. kies in de menutab Formules in het blok Gedefinieerde namen de optie Naam definiëren.
  1. het vervolgscherm vullen we in zoals hiernaast weergegeven.
    De verwijzing kun je het makkelijkst maken door op de pijl-omhoog te klikken, zo nodig nog het tabblad Basis te selecteren en dan op de bovenrand van de cel Naam te klikken.
    Deze gedefinieerde naam kunnen we nu gebruiken binnen de gegevens-validatie.
  1. selecteer alle cellen in de kolom OpdrGever op het tabblad Data.
  2. kies in de menutab Gegevens in het blok Hulpmiddelen voor gegevens de optie Gegevensvalidatie
  3. selecteer bij Toestaan de optie Lijst en vul bij Bron in: =Namen
    NB denk aan het =-teken!
  4. de overige standaard-instellingen laten we zo, dus klik op OK

NB in nieuwe records van de tabel zal de gegevens-validatie automatisch worden doorgevoerd.

Ook de gegevens in de kolom Regio in het tabblad Data hebben op een vergelijkbare manier een validatie gekregen. Daarbij is als naam Regios gebruikt, die verwijst naar de kolom Regio in het tabblad Basis.
Maar de ICT-afdeling moet voor sommige werkzaamheden een andere regio-code in kunnen voeren. Daarom is de optie Foutmelding weergeven in het tabblad Foutmelding van de Gegevensvalidatie uitgevinkt.

Overzicht per opdrachtgever en regio

Dit overzicht kunnen we snel met behulp van een draaitabel genereren op basis van de gegevens van het tabblad Data.

Vanwege de flexibiliteit gaan we eerst een koppeling maken in Power Query:

  1. selecteer een van de cellen in de tabel tblData
  2. kies in de menutab Gegevens in het blok Ophalen en transformeren de optie Uit tabel

NB tijden worden binnen Excel als een decimaal getal vastgelegd: 12:00 als 0,5, 6:00 als 0,25, 3:00 als 0,125, 2:24 als 0,1 etcetera

  1. Power Query heeft al een koppeling gemaakt naar de bron en de kolomtypes gewijzigd
  2. wijzig de naam in q_tblData om het verschil met de tabel extra duidelijk te maken
  3. in plaats van nummers voor de regio’s willen we een omschrijving hebben (1=Noord, 2=Oost, 3=Zuid, 4=West):
    * kies in de menutab Kolom toevoegen de optie Kolom vanuit voorbeelden
    * tik in de eerste regel Noord in, in de volgende Zuid enzovoort net zolang tot PQ ‘snapt’ wat de omschrijving moet zijn
  4. we voegen nog een Aangepaste kolom toe met de naam Tijd en als formule =[EindTijd]-[BeginTijd]
  5. wijzig het type van Tijd in Decimaal getal
    LET OP NIET wijzigen in Tijd; dan kan er in de hierop gebaseerde draaitabel niet mee gerekend worden
  6. de Begin– en Eindtijd hebben we niet meer nodig, dus die kunnen verwijderd worden
  7. kies als laatste stap in de menutab Start het ‘vinkje achter Sluiten en laden en zorg dan dat er Alleen een verbinding gemaakt wordt en dat de gegevens aan het gegevensmodel worden toegevoegd

Nu gaan we het overzicht maken (zie het tabblad Ovz1 van het Voorbeeldbestand):

  1. ga naar een nieuw tabblad
  2. kies in de menutab Invoegen in het blok Tabellen de optie Draaitabel
  3. verplaats vanuit de tabel q_tblData het veld OpdrGever naar de Rijen, RegioNaam naar de Kolommen en de Tijd naar het Waarden-gebied
  4. de Som van Tijd wordt nu als een decimaal getal weergegeven. Klik rechts op één van de getallen en kies Getalnotatie. Kies in het vervolgscherm als categorie Tijd en het gewenste Type.

Overzicht per team en regio

Zoals te zien is in het tabblad Basis van het Voorbeeldbestand zijn de opdrachtgevers aan teams gekoppeld.

Voordat we verder gaan maken we eerst 2 verbindingen op de manier zoals hiervoor beschreven. De eerste verbinding wordt tot stand gebracht met tblTeams en krijgt de naam q_tblTeams, de andere met tblRegio met de naam q_tblRegio.

Op de manier zoals beschreven in het vorige artikel worden de 3 q_tbl-verbindingen aan elkaar gekoppeld (zie q_tblData2 in het Voorbeeldbestand). In deze query zorgen we er ook voor, dat wanneer er geen regio gevonden kan worden (als de code groter dan 4 is) er Onbekend wordt gegenereerd (via de optie Waarde vervangen).

Op basis van q_tblData2 kunnen we een draaitabel maken die de Tijden uitzet tegen Regio en Team (zie het tabblad Ovz2 van het Voorbeeldbestand).

Maar …. misschien was het u hiervoor ook al opgevallen: de draaitabel telt alles goed op behalve de totaal-tijd rechtsonder!

Gelukkig is het maar een kwestie van lay-out: ik heb het verkeerde Type in de categorie Tijd bij Getalnotatie gekozen (namelijk 13:30). Dit type begint na 24 uur weer bij 0.
Wanneer we een aangepaste getalnotatie kiezen en we zetten vierkante haken rond het uur (ik heb [u]:mm ingetikt) dan ziet het er beter uit:

NB bij de team-indeling is een test-naam blijven staan. Wanneer we die verwijderen en op de menutab Gegevens in het blok Verbindingen de optie Alles vernieuwen kiezen dan komt er in de draaitabel een naam (leeg) tevoorschijn. Uiteraard is dit in q_tblData2 op dezelfde manier als bij Regio om te zetten naar Onbekend.

Overzicht per team en regio 2

Hoe komt het nu, dat we die onbekende gevallen in ons overzicht te zien krijgen?
Er worden codes of namen gebruikt die niet in de basis-gegevens voorkomen. Gelukkig zien we dat direct omdat dan in het resultaat lege velden voorkomen. Ook gelukkig, dat Excel de koppeling standaard zodanig legt dat deze ‘vreemde’ records niet verdwijnen.
Bij het query’s samenvoegen zien we deze tussenstap:

Waar het om gaat is het Type join (verbinding). Standaard staat deze ingesteld op Left outer. Dit betekent dat alle records uit de eerste tabel worden getoond en als er een overkomst te vinden is in de tweede tabel dan worden deze records aangevuld met die gegevens.

Power query kent verschillende joins:

De join Left outer is de meest gebruikte (en ook bruikbare), maar de Inner kan ook handig zijn.
Wanneer we in ons voorbeeld records met regio-codes groter dan 4 en/of ‘vreemde’ namen niet willen meenemen dan gebruiken we dit type verbinding.

In het tabblad Ovz3 van het Voorbeeldbestand is op basis van q_tblData3 een overzicht gegenereerd. In de onderliggende verbindingen is gebruik gemaakt van inner-joins:

LET OP afwijken van de standaard-join (Left outer) moet u alleen doen als het echt nodig is. Het risico van verdwijnende records is dan altijd aanwezig; het is raadzaam om in dat geval een controle in te bouwen:

Data verrijken

Excel, , , , ,
Voorbeeldbestand: DataVerrijkenDownload

Iedere dag krijgen of vinden we wel gegevens, waarvan je denkt: interessant, maar als ik die met een andere set combineer (verrijken van data) kan ik er nog veel meer informatie uit halen.

In dit artikel geef ik uitleg over verschillende methoden zoals bestaande tabellen uitbreiden met extra kolommen, gebruik maken van het Excel-gegevensmodel en het gebruik van Power Query.

Brongegevens

We gaan als voorbeeld een Excel-tabel gebruiken met daarin het aantal verkochte producten, uitgesplitst naar datum, klant- en productcode.
In het tabblad Verkoop van het Voorbeeldbestand vindt u 1000 records in de Excel-tabel tblVerkoop.

Welke klanten komen hierin voor? Welke producten zijn verkocht? Over welke periode gaat dit bestand?
Meer vragen dan antwoorden.

Verkoopoverzicht

Om snel inzicht te krijgen in bovenstaande vragen maken we op basis van het bestand een draaitabel:

  1. Plaats de cursor ergens in de tabel tblVerkoop.
  2. Kies in de menutab Invoegen in het blok Tabellen de optie Draaitabel en klik op OK.
  3. Sleep de Datum naar de Rijen, Aantal naar het Waarden-gebied en Prod naar Kolommen.

We zien dus direct (tabblad OvzVerkoop) dat het 6 producten betreft en dat het over de periode 2018-2020 gaat.

Klik je op de + voor een jaar, dan zie je welke kwartalen en maanden er in het overzicht voorkomen.

NB1 vanaf versie 2016 zal Excel datums, die in de kolommen of rijen worden geplaatst, direct groeperen naar Jaren, Kwartalen en Maanden.
Gebeurt dit niet automatisch, klik dan met de rechtermuisknop op een datum en kies Groeperen; selecteer daar dan de gewenste opties.

NB2 wil je geen groepering naar kwartaal? Klik rechts op een van de tijdaanduidingen, kies Groeperen en deselecteer de optie Kwartalen.

Maar hoe zit het met de klanten?

  1. Verwijder Prod uit de Kolommen.
  2. Verplaats Jaren van Rijen naar Kolommen.
  3. Sleep Klanten naar Rijen.

Zie het tabblad OvzVerkoop.

NB Excel plaatst de klanten bij het aanmaken van de draaitabel netjes in alfabetische volgorde, maar door de methode van codering komt K10 direct na K1. Gelukkig is dit snel verholpen: selecteer de cel met K10, ‘pak’ met de muis de rand en sleep de code naar beneden.

‘Toevallig’ weet ik dat de klanten over 2 regio’s zijn verdeeld: K2, K5, K7 en K8 horen bij de regio Zuid, de anderen bij Noord.
Die moeten we nu dus nog groeperen (zie Groeperen in een draaitabel): selecteer de draaitabel-rij met K2 (het muis-symbool is dan een pijltje naar rechts), houd Ctrl ingedrukt en selecteer op dezelfde manier K5, K7 en K8. Klik rechts en kies Groeperen. Nog even de namen van de groepen aanpassen (gewoon overschrijven) en de groep Noord naar boven verslepen: klaar!

Op deze manier hebben we handmatig de eerste verrijkingen aangebracht.

Verrijking door toevoegen kolommen

Maar we weten nog meer over onze klanten en de producten:

Tabblad Klant
Tabblad Product

Hiermee kunnen we onze dataset uitbreiden. Dezelfde gegevens van het tabblad Verkoop zijn allereerst gekopieerd naar VerkBerek van het Voorbeeldbestand.

Aan de Excel-tabel (met de naam tblVerkBerek) zijn nieuwe kolommen toegevoegd:

  1. Regio, in cel F3 staat de formule:
    =INDEX(tblKlant[Regio];VERGELIJKEN([@Klant];tblKlant[Klant];0))
    NB1 hier is een alternatief voor verticaal zoeken gebruikt. De avz-truc komt goed van pas! Zie zoeken-index-en-vergelijken.
    NB2 alle berekeningen worden binnen een Excel-tabel uitgevoerd, waardoor we gestructureerde verwijzingen kunnen gebruiken. Zie voor de voordelen van tabellen: kunst-en-excel.
    NB3 na het invoeren van de formule in F3 wordt deze automatisch naar beneden doorgevoerd, zodat alle cellen in die kolom een consistente formule hebben.
  2. In cel G3 halen we op een vergelijkbare manier de naam van het product op:
    =INDEX(tblProd[ProdNaam];VERGELIJKEN([@Prod];tblProd[Product];0))
  3. De totale kosten, die met een verkoop zijn gemoeid worden in cel H3 bepaald:
    =[@Aantal]* INDEX(tblProd[KostPrijs]; VERGELIJKEN([@Prod];tblProd[Product];0))
  4. In cel I3 bepalen we de omzet:
    =[@Aantal]* INDEX(tblProd[VerkPrijs]; VERGELIJKEN([@Prod];tblProd[Product];0))
  5. Daarmee kunnen we in J3 de bruto-winst berekenen:
    =[@Omzet]-[@Kosten]
  6. Maar (sommige) klanten krijgen korting; in cel K3:
    =INDEX(tblKlant[Korting];VERGELIJKEN([@Klant];tblKlant[Klant];0))
  7. Waarmee we ook een netto-winst kunnen bepalen in cel L3:
    =[@Omzet]*(1-[@Korting])-[@Kosten]

Op basis van deze nieuwe dataset kunnen we diverse analyses uitvoeren, uiteraard met behulp van een draaitabel. Bijvoorbeeld (zie tabblad OvzVerkBerek van het Voorbeeldbestand):

Verrijken m.b.v. gegevensmodel

Een nadeel van de vorige methode is, dat het bestand meteen een stuk groter wordt wanneer er kolommen aan een tabel worden toegevoegd. Dat valt nog wel mee als het over 1.000 records gaat, maar als het er een miljoen zijn en als het meer kolommen betreft….

De koppelingen, die we hiervoor met Index/Vergelijken hebben gemaakt, kunnen sinds versie 2013 ook intern in Excel met behulp van een gegevensmodel worden vastgelegd zonder dat dit extra ruimte in beslag neemt. Wel moeten de basisgegevens in Excel-tabellen vastliggen. In het Voorbeeldbestand bevatten de tabbladen Verkoop, Klant en Product onze basisgegevens.

Nu gaan we het gegevensmodel vullen door de relaties tussen deze tabellen vast te leggen:

  1. Kies in de menutab Gegevens in het blok Hulpmiddelen voor gegevens de optie Relaties (de button met 3 tabellen en lijntjes daar tussen).

  1. U legt een relatie vast door op de knop Nieuw te klikken:

    De eerste tabel moet de gegevens bevatten, die uitgebreid gaan worden; in dit geval dus tblVerkoop.
    We gaan via de klant-code gegevens opzoeken, dus geven als kolom Klant op.
    Daaronder moeten we aangeven in welke tabel we gaan zoeken, in het huidige voorbeeld tblKlant.
    Ook in deze tabel bevat de kolom Klant de overeenkomende gegevens.
    Klik op OK.
    NB1 in de laatste stap staat het woord primair; hiermee wordt bedoeld, dat de kolom unieke gegevens moet bevatten. Anders kan er geen relatie aangemaakt worden.
    NB2 heb je meer dan 1 kolom nodig om een relatie te leggen (bijvoorbeeld Naam en Afd) dan zul je een kunstgreep moeten uithalen: in beide tabellen moet je de 2 kolommen aan elkaar koppelen in een nieuwe kolom, bijvoorbeeld Naam&Afd.
  2. Maak op dezelfde manier ook een relatie tussen tblVerkoop en tblProd; de kolomnamen die daarbij gebruikt worden zijn respectievelijk Prod en Product.
    De namen hoeven dus niet hetzelfde te zijn.
  3. Sluit het scherm Relaties beheren.

Nu het gegevensmodel is gevuld kunnen we op basis daarvan overzichten maken met behulp van draaitabellen (in het tabblad OvzVerkModel1 van het Voorbeeldbestand staat een voorbeeld):

  1. Plaats de cursor in een lege cel. Hier zal het overzicht komen, dus meestal doe je dit op een nieuw tabblad.
  1. Start via Toevoegen/Draaitabel een nieuwe draaitabel
  2. Hiernaast is te zien, dat Excel nu automatisch weet, dat we ons gegevensmodel als bron willen gebruiken. Klik OK.

  1. Het overzicht van draaitabel-velden ziet er iets anders uit dan bij een ‘normale’ draaitabel.
    Alle tabellen uit het gegevensmodel zijn beschikbaar met alle bijbehorende kolommen.
    Hiernaast zijn alle 4 gebieden gevuld met gegevens uit 3 verschillende tabellen.
    NB1 bevat de werkmap nog meer Excel-tabellen (net als het Voorbeeldbestand), dan zijn die ook in dit overzicht zichtbaar.
    NB2 heb je velden naar de gebieden versleept en klik je bovenaan op Actief, dan zie je alleen de tabellen die gebruikt zijn in dit overzicht.

Helaas: op deze manier kun je alleen velden uit de basis-tabel (in het voorbeeld tblVerkoop) in het waarden-gebied plaatsen. Sleep je bijvoorbeeld Korting in het waarden-gebied dan krijg je de volgende melding:

Dit scherm krijg je ook als je niet alle tabellen via relaties met elkaar hebt verbonden, maar wel kolommen uit die tabellen gebruikt.

Wat nu wel kan: in de draaitabel kunnen unieke waarden geteld worden. Laten we even via een voorbeeld kijken (tabblad OvzVerkModel2 van het Voorbeeldbestand):

  1. Maak een draaitabel aan zoals hiervoor beschreven.
  2. Plaats Regio en Klant in de Rijen.
  3. Sleep Aantal naar het Waarden-gebied.
  4. Sleep daarna 2x de Datum naar het Waarden-gebied.
  5. Klik op het vinkje achter Datum2 en kies Waardeveldinstellingen.
  6. Helemaal onderaan krijg je nu de mogelijkheid om te kiezen voor Uniek aantal.

Telling van Datum geeft het aantal datums weer per klant, dus eigenlijk het aantal keer dat een klant voorkomt (als de datum is gevuld); het totaal is dan ook precies 1.000.

Unieke telling van Datum2 laat zien hoe vaak een unieke datum voorkomt bij een klant.

Verrijken m.b.v. Power Query

En dan nu een oplossing die als een soort combinatie van de vorige 2 gezien kan worden: Power Query. Binnen dit Excel-onderdeel leggen we de verbanden tussen de tabellen vast én we maken daar allerlei berekeningen die we nodig hebben:

  1. Selecteer een cel in de tabel tblKlant.
  2. Kies in de menutab Gegevens in het blok Ophalen en transformeren de optie Uit tabel.
  1. In principe zijn alle kolommen in orde. Aangezien Korting een percentage is, kunnen we de lay-out nog aanpassen:
    * klik op de 1.2 naast Korting
    * wijzig de instelling naar Percentage.
  1. Kies dan het vinkje naast Sluiten en laden.
  2. Klik op Sluiten en laden naar.
  3. Zorg dat de optie Alleen verbinding maken is geselecteerd en klik op de button Laden.
  4. Voer de vorige stappen ook uit voor de tabel tblProduct. Zorg dat KostPrijs en VerkPrijs de instelling Decimaal getal krijgen.
  1. Als laatste doet u hetzelfde met de tabel tblVerkoop, maar nog NIET sluiten. Wijzig de opmaak van de kolom Datum in alleen Datum.
  2. Voordat we Power Query afsluiten moeten we nog relaties leggen tussen de 3 tabellen.
    Kies het vinkje achter Query’s samenvoegen en kies de optie Samenvoegen als nieuw.

  1. Maak de verbindingen zoals hierboven en klik op OK. Wijzig de naam van de nieuwe query in PQtblVerkoop.
  2. Om de gegevens uit tblKlant als extra kolommen toe te voegen klikt u op het symbool rechts van tblKlant. Stel de opties in zoals hierboven en klik OK.
  3. Doe hetzelfde met tblProduct.
  4. Nu gaan we nog wat extra kolommen toevoegen: klik in de kolom Datum, klik op de menutab Kolom toevoegen en kies binnen de optie Datum voor het Jaar. Doe hetzelfde om de maand, de naam van de maand en het kwartaal toe te voegen.
  5. Kies daarna de optie Aangepaste kolom binnen Kolom toevoegen. De naam wordt Omzet en de formule =[Aantal]*[VerkPrijs].
  6. Voeg op dezelfde manier nog 3 kolommen toe:
    Kosten: =[Aantal]*[KostPrijs]
    Brutowinst: =[Omzet]-[Kosten]
    Nettowinst: =[Aantal]*([VerkPrijs]*(1-[Korting])-[Kostprijs])
  7. Zorg dat de 4 toegevoegde kolommen de instelling Decimaal getal hebben.
  1. Kies nu Sluiten en laden en zorg dat er alleen een verbinding tot stand wordt gebracht.
    LET OP zorg wel dat deze query PQtblVerkoop in de laatste stap wordt toegevoegd aan het gegevensmodel.

Nu staat alles klaar om overzichten te maken. Op het tabblad OvzVerkPQ van het Voorbeeldbestand vindt u een voorbeeld:

De gegevens van de bruto- en nettowinst zijn niet als getallen zichtbaar. Met behulp van Voorwaardelijke opmaak hebben die gegevensbalken gekregen:

  1. Selecteer een cel in een betreffende rij.
  2. Kies in de menutab Start in het blok Stijlen de optie Voorwaardelijke opmaak.
  3. Kies dan Gegevensbalken en een kleur(overgang).
  4. Naast de cel staat nu het tekentje van een draaitabel, kies daar de onderste optie.
  5. Via Regels beheren/Regel bewerken de optie Alleen balk weergeven aanvinken.
  6. Pas de rijhoogte naar wens aan.

De Aantallen hebben op een vergelijkbare manier een Voorwaardelijke opmaak gekregen, namelijk Kleurenschalen.

Wijzigt er iets aan de basisgegevens of hebt u nieuwe gegevens aan de tabellen toegevoegd? Door te klikken op de button

Wijzigt er iets aan de basisgegevens of hebt u nieuwe gegevens aan de tabellen toegevoegd?
Door te klikken op de button Alles vernieuwen in het blok Verbindingen van de menutab Gegevens, worden alle koppelingen, het gegevensmodel en alle draaitabellen ververst.