Tagarchief: Draaitabel

Sneltoetsen in Excel

Excel,
Voorbeeldbestand: Sneltoetsen-2003.xlsxDownload

Ik bedoel niet snel toetsen (als werkwoord dus), nee we gaan het hebben over het gebruik van het toetsenbord bij allerlei dagelijkse handelingen in Excel in plaats van het klikken met de muis.
De Engelstaligen hebben het in dit verband dan over shortcuts.

Lang geleden (bij de komst van versie 2003 van Excel) heb ik eens een overzicht gemaakt van (naar mijn idee) de belangrijkste sneltoetsen. Maar aangezien de dagelijkse praktijk er voor iedereen anders uitziet heb ik het overzicht zodanig in elkaar gezet, dat iedereen voor zichzelf snel de meest bruikbare items er uit kan lichten. Het zal de trouwe lezer van artikelen op deze site niet verbazen, dat ik daarbij gebruik heb gemaakt van een draaitabel.

NB ik heb niet de beschikking over de laatste Excel-versies, maar ik verwacht dat alle of zeker de meeste sneltoetsen ook in latere versies werken.

Belangrijkste sneltoetsen

In het Voorbeeldbestand in het tabblad SnelToets heb ik de naar mijn idee meest relevante sneltoetsen opgenomen.
Naast de gebruikte toetscombinaties in de kolom Toetsen ziet u daar ook een Omschrijving  en een indeling naar Onderdeel.
Om makkelijker overzichten te kunnen maken zijn de gebruikte toetsen ook nog verdeeld over een kolom Hoofdtoets (welke letter of functietoets wordt gebruikt) en een Hulptoets (welke toets moet er nog meer ingedrukt worden; Shift, Ctrl, Alt etcetera).
De laatste kolom geeft aan of de toetscombinaitie bruikbaar is bij MIJN dagelijkse Excel-activiteiten.

NB1 Ctrl + N betekent: hou de Ctrl-toets ingedrukt en druk dan op N

NB2 Windows is de toets met het Windows-‘vlaggetje’, zoals hiernaast; maar iedere hardware-leverancier geeft het anders weer.
De Menu-toets wordt meestal met het volgende symbool weergegeven: 

NB3 probeer de sneltoetsen uit en vul de laatste kolom in naar uw eigen inzicht.

Sneltoetsen aanvullen

Komt u nog nieuwe sneltoetsen tegen, vul deze dan onderaan toe. De gegevens liggen vast in een Excel-tabel (met de naam tblSnelToets); wanneer een nieuwe regel wordt toegevoegd wordt de tabel automatisch uitgebreid.

Overzicht

Om een mooi overzicht te krijgen van (voor mij) relevante sneltoetsen heb ik op basis van de tabel tblSnelToets een draaitabel gemaakt (zie het tabblad Ovz in het Voorbeeldbestand).

Maar ja, dit is hetzelfde wat we al hadden, iets mooier ingedeeld. Wanneer we nu echter alleen de bruikbare items kiezen (selecteer ja in cel C5) dan komt een aan uw wensen aangepast overzicht tevoorschijn. Printen en u hebt een eigen overzicht altijd bij de hand.

NB1 in het Waardengebied van de draaitabel wordt het aantal geturfd; dat is natuurlijk altijd 1, dus die kan ook worden weggelaten.

NB2 hebt u iets gewijzigd aan de basis in het tabblad SnelToets dan moet de draaitabel (via rechts klikken) vernieuwd worden.

Wilt u weten wat u allemaal in combinatie met de Ctrl-toets kunt doen? Kies Ctrl in cel C3.

 

Verkiezingsuitslagen en dynamische draaitabellen

Excel, VBA (Visual Basic for Applications), , , ,
Voorbeeldbestand: DynDraai.xlsbDownload

Deze week las ik een artikel over dynamische draaitabellen gemaakt met PowerPivot (een invoegtoepassing waarmee u krachtige gegevensanalyses in Excel kunt uitvoeren).
De draaitabel liet een overzicht zien, gesplitst naar landen. Werd er echter (met behulp van een slicer) één land geselecteerd, dan veranderde de draaitabel automatisch in een overzicht, gesplitst naar steden.
In PowerPivot kunnen dit soort zaken geïmplementeerd worden met behulp van een eigen programmeertaal.

De uitdaging was om te kijken of dit ook ‘gewoon’ in Excel geregeld kan worden. Ik dacht de verkiezingsuitslagen van vorige week mooi als voorbeeld te kunnen gebruiken (overzicht per provincie verandert automatisch in een overzicht per gemeente), maar helaas . Omdat de uitslagen van 2017 nog niet (op detail-niveau) bekend zijn heb ik de data van 2012 gebruikt. Met een paar kleine aanpassingen kunnen de resultaten van 2017 ingekopieerd worden en kunnen er dan ook vergelijkingen tussen de jaren gemaakt worden. Dat doen we later nog een keer; beloofd is beloofd!

Basis

De gegevens heb ik kunnen downloaden van www.verkiezingsuitslagen.nl in de vorm van een CSV-bestand (Comma Seperated Values). Zie het tabblad Uitslagen 2e Kamer 2012 in het Voorbeeldbestand.

Zoals te zien is, krijg je een tekstbestand in Excel, dat nog wat aanpassingen verdient:

  1. allereerst moeten de teksten over verschillende kolommen verdeeld worden:
    * selecteer alle cellen in kolom A, die omgezet moeten worden (A1 t/mA443)
    * kies in de menutab Gegevens in het blok Hulpmiddelen voor gegevens de optie Tekst naar kolommen
    * aangezien de kolommen geen standaardbreedte hebben maar door een komma van elkaar zijn gescheiden, kiezen we in het vervolgscherm de optie Gescheiden en klikken op Volgende
    * zorg dat in het volgende scherm de optie Komma staat aangevinkt en klik op Voltooien
  2. even wat regels over de totalen per partij verwijderen (de eerste 22), de gegevens in de vorm van een tabel gieten (kies in de menutab Invoegen de optie Tabel) en de onderste (dreigende) regels verwijderen.
  3. de kopregel aanpassen, zodat de breedte van de kolommen wat beperkt blijft (via Ctrl-1/Uitlijning)
  4. even sorteren op CBS-code
  5. dan blijken veel plaatsen al per provincie bij elkaar te staan: een kolom Provincie toevoegen, aan ieder blok een Provincienaam toevoegen en dan ‘met de hand’ nog wat correcties doorvoeren (wat de systematiek van het CBS voor de codes is, is me niet helemaal duidelijk!)
  6. zo krijgen we een overzicht van de stemmen per gemeente (zie tabblad Uitslagen in het Voorbeeldbestand)

Verkiezingsuitslagen

In dit artikel gaan we alleen wat doen met de partij-uitslagen, dus allerlei kolommen over geldige stemmen enzovoorts kunnen weg.

Om de overzichten zo flexibel mogelijk te kunnen maken moet de bron nog in een zogenaamde database-structuur worden gegoten: niet alle partijen naast elkaar, maar per plaats een aparte regel voor iedere partij met daarbij het aantal stemmen.
Op deze manier ontstaat een basis-bestand met 8.778 regels; voor een mens niet zo handig maar voor Excel geen punt!
Zie het tabblad Basis in het Voorbeeldbestand.

Overzicht per provincie

Allereerst gaan we een overzicht per provincie maken:

  1. selecteer een cel in het basis-bestand
  2. kies Invoegen/Draaitabel en klik OK (Excel kiest automatisch als bron de totale tabel tblBasis)
  3. op het nieuwe werkblad gaan we de draaitabel vormgeven:
    * sleep het veld Partij naar Kolomlabels
    * sleep het veld Provincie naar Rijlabels
    * sleep Aantal naar het Waarde-gebied
    * sleep nogmaals Aantal naar het Waarde-gebied
    * zorg dat Waarden in de Rijlabels staat
    * klik rechts op een van de cellen in een regel met Som van Aantal2, kies Waardeveldinstellingen en dan bij Waarden weergeven als de optie % van rijtotaal
    * wijzig één van de namen Som van Aantal2 in Perc
  4. en nog een sortering aanbrengen:
    * klik met de muis rechts op één van de partijen
    * kies Sorteren en dan de optie Meer sorteeropties
    * in het vervolgvenster kiest u Aflopend en in het bijbehorende keuzeveld de optie Som van Aantal (of Perc; dat maakt in dit geval niets uit). Op deze manier zullen de partijen altijd gesorteerd worden van meeste stemmen naar minste; ook als de draaitabel van inhoud verandert.

Zo ontstaat het overzicht zoals weergegeven in het tabblad Ovz1 van het Voorbeeldbestand.

Overzicht per gemeente

Als we nu willen weten hoe bijvoorbeeld de uitslag van de provincie Groningen tot stand is gekomen, moeten we de draaitabel aanpassen (of een nieuwe maken):

  1. maak een kopie van het tabblad Ovz1 (‘met de muis vastpakken’ en, met de Ctrl-toets ingedrukt, verslepen)
  2. versleep het veld Provincie van Rijlabels naar het Rapportfilter
  3. sleep het veld Plaats naar Rijlabels (boven Waarden!)
  4. selecteer bij Provincie de keuze Groningen (in het tabblad Ovz2 is dat cel C2)

Dynamische draaitabel

Maar zou het niet mooi zijn, als de draaitabel eerst een overzicht van de provincies vertoont, maar dat deze automatisch de plaatsen laat zien als we slechts 1 provincie kiezen?

Om dit voor elkaar te krijgen, moeten we de volgende stappen doorlopen:

  1. maak eerst een nieuwe draaitabel aan vergelijkbaar met hiervoor (zie tabblad Ovz3 in het Voorbeeldbestand)
  2. cel E3 (waar een bepaalde provincie kan worden gekozen) heeft de naam Prov gekregen
  3. aan het basisbestand is een kolom PrPl toegevoegd met de volgende formule:
    =ALS(LINKS(Prov;4)=”(All”;[@Provincie];[@Plaats])
    Dus als in E3 de optie alle provincies is gekozen, dan komt er in de toegevoegde kolom de Provincie te staan, anders de Plaats.
    NB1 @Provincie betekent in een tabel: haal de inhoud op uit de kolom Provincie in dezelfde regel
    NB2 we controleren of de eerste 4 karakters van de cel Prov gelijk is aan (All, omdat Excel soms (Alles), soms (Alle) en in de Engelstalige versie (All) laat zien
  4. sleep nu het veld PrPl naar de Rijlabels van de draaitabel in Ovz3 (eerst even de draaitabel Vernieuwen, omdat anders de nieuwe kolom nog niet in de bron is opgenomen)
  5. voeg nog een slicer toe voor de Provincie (zie het artikel Slicers in Excel)

Wanneer we nu ‘spelen’ met de opties in de cel Prov (of met de slicer) zien we, dat het systeem nog niet vlekkeloos werkt: bij het veranderen van 1 naar alle provincies of andersom moet de draaitabel eerst vernieuwd worden, voordat de gewenste resultaten zichtbaar zijn. Dit komt omdat dan wel de kolom PrPl in de bron wordt aangepast, maar de draaitabel nog de oorspronkelijke inhoud in het geheugen heeft.
Met VBA kunnen we dit automatiseren.

NB Vernieuwen van een draaitabel kan door ergens rechts te klikken in een draaitabel en dan Vernieuwen te kiezen of (als een cel van een draaitabel is geselecteerd) op Alt-F5 te drukken.

VBA

Met de volgende code is het actualiseren van de draaitabel te automatiseren:

Public ProvOud
Public Vernieuwen As Boolean

Private Sub Worksheet_Change(ByVal Target As Range)
If [Prov] <> ProvOud And Not Vernieuwen Then
Vernieuwen = True
ActiveSheet.PivotTables(“Draaitabel3”).PivotCache.Refresh
End If
ProvOud = [Prov]
Vernieuwen = False

End Sub

Doe nu het volgende:

  1. open (zonodig) het Voorbeeldbestand
  2. klik met de rechter muisknop op het tabblad Ovz3
  3. kies de optie Programmacode weergeven
  4. zorg dat (links) in het projectenoverzicht het blad Ovz3 is geselecteerd
  5. plak dan in het code-scherm de bovenstaande code
  6. sluit de VBA-editor
  7. Sla het bestand op als Excel-werkmap met macro’s; dus met de extensie xlsm
  8. wissel nu tussen provincies afzonderlijk en alle provincies

Sparklines

Excel, , ,

Volgens Microsoft:

Een sparkline is een kleine grafiek in een cel van een werkblad met een visuele weergave van de gegevens. Gebruik sparklines om trends in een reeks waarden aan te geven, zoals seizoensmatige stijgingen of dalingen of economische cycli, of om maximum- en minimumwaarden te markeren.

Anders gezegd: de sparkline-grafiek is niet bedoeld om details te onderscheiden, maar vooral om snel bepaalde trends of uitschieters te signaleren.

Hieronder gaan we eerst kijken hoe je een sparkline in je werkmap opneemt en daarna worden enkele extra mogelijkheden belicht en ook een aandachtspunt bij het gebruik van draaitabellen.

Hoe maak je een sparkline?

Laten we een simpel voorbeeld nemen: de inkomsten en uitgaven per maand en het resultaat daarvan. Zie het tabblad InUit in het Voorbeeldbestand.

LET OP de getallen zullen afwijken van de figuur hierboven. Met de functie ASELECTTUSSEN worden iedere keer nieuwe cijfers gegenereerd (druk op F9); dit om de consequenties voor de grafieken makkelijk te kunnen laten zien.

  1. selecteer het blokje getallen, dat in grafieken moet worden weergegeven (in het voorbeeld de cellen C4:N6; dus zonder de verklarende teksten! Een sparkline geeft alleen getallen weer.)
  2. kies in de menutab Invoegen in het blok Sparklines de optie Lijn
  3. in het nieuwe venster, dat automatisch opent, is het gegevensbereik al ingevuld. De plaats van de sparklines moet nog ingevuld worden. In dit geval moeten die achter de gegevens (dus in kolom O) komen; we vullen bij Locatiebereik O4:O6 in.
  4. klik op OK
  5. maak de kolom met de sparklines (in dit geval O) zo breed als gewenst om de resultaten het beste tot hun recht te laten komen.

LET OP het aantal cellen in locatiebereik moet gelijk zijn aan het aantal regels in het Gegevensbereik anders krijg je een foutmelding.

NB1 De sparklines mogen overal in het werkblad staan en ze mogen onder of naast elkaar komen. Maar zoals op de Microsoft-website staat:  “Plaats een sparkline dichtbij de gegevens voor het optimale effect.“

NB2 Je kunt bij punt 1 ook beginnen met de selectie van de locatiecellen (waar moeten de sparklines komen). In stap 3 moet dan het gegevensbereik worden opgegeven.

Sparklines opmaken

Hoewel in bovenstaand voorbeeld het verloop in de tijd al goed zichtbaar is, kunnen we bepaalde kenmerken nog accentueren:

  1. selecteer één van de sparklines; klik bijvoorbeeld met de muis in cel O4
  2. kies in de nieuwe menutab Hulpmiddelen voor sparklines de optie Ontwerpen
  3. vink in het blok Weergeven de opties Hoge punt en Negatieve punten aan
  4. kies in het blok Stijl eventueel een andere voor-geprogrammeerde opmaak

Deze opmaak wordt automatisch tegelijkertijd toegepast op alle drie de sparklines. Dit komt omdat Excel deze drie grafieken in één groep heeft geplaatst (klik in cel O4, kies in de menutab Hulpmiddelen voor sparklines de optie Ontwerpen en kies de optie Gegevens bewerken; nu zie je dat alle drie de sparklines bij elkaar horen).

Bij de inkomsten is de hoogste waarde (Hoge punt) goed, maar bij de uitgaven is dit natuurlijk niet het geval. De toppen moeten een verschillende kleur krijgen, daarom mogen de grafieken niet meer als één groep geselecteerd worden :

  1. selecteer de cellen met sparklines (O4:O6) en kies in de menutab Hulpmiddelen voor sparklines binnen de optie Ontwerpen de optie Groep opheffen
  2. selecteer alleen cel O4; kies binnen de optie Markeringskleur bij Hoge punt een groene kleur
  3. selecteer alleen cel O5; kies binnen de optie Markeringskleur bij Hoge punt een rode kleur
  4. selecteer alleen cel O6; kies binnen het blok Groeperen de optie As/As weergeven

NB Klik in cel O4, kies in de menutab Hulpmiddelen voor sparklines de optie Ontwerpen en kies de optie Gegevens bewerken; nu zie je dat deze sparkline alleen bij gegevens uit regel 4 hoort.

In het tabblad InUit2 van het Voorbeeldbestand is nog een andere optie gebruikt; bij de eerste 2 grafieken is als Type de optie Kolom gekozen:

NB de sparklines worden in Excel als achtergrond van een cel opgenomen. Dat betekent dat we nog steeds andere informatie in de cel kunnen opnemen, bijvoorbeeld toelichtende tekst.

Sparklines en draaitabellen

Wanneer je sparklines achter een draaitabel plaatst kan het voorkomen, dat wanneer deze draaitabel ‘groeit’ door nieuwe informatie die aan de bron wordt toegevoegd, de draaitabel over de sparklines valt.

Een oplossing is om van te voren te zorgen dat de draaitabel al alle mogelijke items bevat, zodat deze nooit meer groter kan worden (tabblad Ovz in het Voorbeeldbestand):

Aan de bron zijn hiertoe lege regels voor Nov en Dec toegevoegd; zie tabblad Data in het Voorbeeldbestand.

NB Het Resultaat staat niet in de bron, maar wordt in de draaitabel berekend:

  1. selecteer in de draaitabel één van de soorten(In of Uit); klik bijvoorbeeld met de muis in cel A5
  2. kies in de menutab Hulpmiddelen voor draaitabellen binnen Opties in het blok Berek. de optie Velden, Items en sets

    Kies dan de optie Nieuw item.
    NB we gaan binnen het veld Soort een nieuw item maken gebaseerd op andere items binnen Soort. De optie Nieuw veld wordt gebruikt om een nieuw veld (naast Soort, Maand en Bedrag) te maken.
  3. in het vervolgvenster geven we het nieuwe item een Naam, bijvoorbeeld Res (Resultaat is al toegevoegd) en als Formule tikken we in: = In-Uit en klikken op Toevoegen en OK

Trend-analyse

Excel, , , , , , , , , , ,

Ik was deze week nog eens naar Google-analytics aan het kijken hoe het met de bezoekersaantallen van G-Info gaat.

Er zit nog steeds een stijgende lijn in; altijd leuk!

Wel wat vreemde uitschieters:

  • eind april/begin mei 2015 heeft Google problemen gehad en is er niets geturfd
  • juli en aug van ieder jaar vertoont een dip; waarschijnlijk hebben mensen dan wat anders te doen
  • ook bij de dips van eind december kan ik me wat voorstellen
  • bij nadere bestudering blijken alle punten aan de onderkant op zaterdag en zondag te vallen
  • en de pieken naar boven vallen samen met de momenten dat ik een Nieuwsbrief uitstuur met de aankondiging dat er een nieuw artikel op de site is verschenen.

Maar laten we eens kijken hoe we de trend kunnen analyseren.

Trendlijn-1

Op basis van de gegevens van Google heb ik bovenstaande grafiek gemaakt (je kunt de data uit Analytics eenvoudig exporteren naar Excel):

  1. in het Voorbeeldbestand staan op het tabblad Gegevensset de aantallen bezoekers per dag (beter gezegd de aantallen sessies).
    Daar heb ik ‘natuurlijk’ direct een Excel-tabel van gemaakt (zie het artikel over de 10 voordelen van een tabel en Tabellen deel 2). De naam daarvan is Tabel1.
  2. selecteer de gegevens uit de 2 kolommen door de bovenkant van de kolommen aan te wijzen (de cursor is dan een zwart-pijltje naar beneden; de linker-muis-toets ingedrukt houden).
  3. kies in de menubalk de optie Invoegen/Grafieken/Lijn
  4. het resultaat vindt u terug in het tabblad Graf

In de voorbeeldgrafiek heb ik Excel ook een trendlijn laten toevoegen:

  1. klik ergens met de rechtermuisknop op de grafiek en kies de optie Trendlijn toevoegen
  2. laten we het simpel houden en voor een rechte lijn (de optie Lineair) kiezen
  3. vink ook de 2 onderste opties aan: Vergelijking en R-kwadraat

Excel heeft een mooie (stijgende) lijn getekend; de wiskundige formule die daar bij hoort is
y = 0,0956x – 3998,4

Het getal voor de x is de richtingscoëfficiënt (RC): hoeveel verandert de lijn als x (in dit geval de dag) met 1 toeneemt (dus ruwweg iedere 10 dagen komt er 1 bezoeker meer).
Het andere getal (-3998,4; het snijpunt met de y-as) geeft het aantal bezoekers weer als x gelijk is aan 0 (nul).

NB1 Omdat op de x-as datums staan en voor Excel een datum niets anders is dan het aantal dagen na 1-1-1900, zou het aantal bezoekers op die dag-nul dus flink negatief zijn geweest. De lijn naar het verleden doortrekken is dus onzinnig.

NB2 voor de liefhebbers: Excel gebruikt voor het bepalen van de lijn de zogenaamde kleinste-kwadratenmethode.

NB3 R² (R-kwadraat) is de zogenaamde determinatiecoëfficiënt. Deze geeft aan welk gedeelte van de variatie in de ene variabele door de andere wordt verklaard.
Ofwel: hoe ´betrouwbaar´ is de trendlijn. Is de R² kleiner dan 0,5 dan is het verband zwak tot matig, ligt die tussen 0,5 en 0,75 dan is het verband sterk en anders zeer sterk.

Hoeveel bezoekers mag G-Info op basis van deze trendlijn over een jaar verwachten? Als iedere 10 dagen er 1 extra bezoek bij komt dan zouden er over 365 dagen ongeveer 36 meer moeten zijn dan nu; dus ipv gemiddeld 95 zouden er dat ongeveer 130 zijn.
Dit kunnen we ook makkelijk grafisch laten zien:

  1. klik met de rechtermuisknop op de trendlijn in de grafiek
  2. kies Trendlijn opmaken
  3. en bij Voorspelling/Vooruit vullen we 365 in

Richting, Snijpunt, R.kwadraat en Lijnsch

Om in Excel met de trend te kunnen rekenen moeten we de richtingscoëfficiënt en het snijpunt met de y-as exact weten; we hebben niet genoeg aan een formule in de grafiek.

Uiteraard zijn daar functies voor (zie het tabblad Gegevensset in het Voorbeeldbestand):

  1. in cel H2 willen we de RC plaatsen.
    * tik in =Richting(
    * klik op de bovenrand van Sessies in kolom C (de y-waarden)
    * tik in ;
    * klik op de bovenrand van Dagindex in kolom B (de x-waarden)
    * druk op Enter (Excel zal automatisch de sluithaak van de formule toevoegen)
  2. in H3 is op dezelfde manier de functie SNIJPUNT ingevoerd
  3. en in H4 de functie R.KWADRAAT (denk aan de punt na de R)

Voor de liefhebbers: Excel kent nog een andere functie; deze levert meer statistische resultaten op, LIJNSCH.

In het kort (zie het tabblad Gegevensset in het Voorbeeldbestand):

  1. selecteer 6 lege cellen, 2 kolommen en 3 regels  (in het voorbeeld G12:H14)
  2. in de eerste cel komt de volgende formule:
    =LIJNSCH(Tabel1[Sessies];Tabel1[Dagindex];WAAR;WAAR)
    De y- en x-waarden zijn de bekende kolommen uit de tabel met Google-data.
  3. druk nu niet op Enter, maar Ctrl-Shift-Enter (de zogenaamde CSE-invoer)

De betekenis van de 6 cellen heb ik in de kolommen er naast aangegeven; de cellen G12:H14 hebben corresponderende namen gekregen, zodat formules die er naar verwijzen beter leesbaar zijn.

NB De 2 ‘boven’ de R krijg je als volgt: selecteer in de formulebalk de 2, klik Ctrl-1 (de sneltoets voor Celeigenschappen) en kies de optie Superscript. De m, b en y achter SD hebben de eigenschap Subscript gekregen.

LET OP Lijnsch is een zogenaamde array- of matrix-functie. Het resultaat bestaat niet uit 1 waarde maar uit meerdere, vandaar dat die met CSE wordt ingevoerd. Alle cellen bevatten dezelfde functie, omgeven door accolades.

NB Lijnsch levert meer dan 6 resultaten terug; probeer zelf maar uit door in de eerste stap meer kolommen en regels te selecteren.

De resultaten van bovenstaande functies kunnen we nu gebruiken om voorspellingen voor de toekomst te genereren (zie het tabblad Gegevensset in het Voorbeeldbestand).

Trendlijn-2

Omdat de bezoekersaantallen in de weekenden heel anders zijn dan op werkdagen, heb ik voor een nadere analyse op het tabblad Gegevensset in het Voorbeeldbestand nog een kolom toegevoegd:
=KIEZEN(WEEKDAG([@Dagindex];2);”ma”;”di”;”wo”;”do”;”vr”;”za”;”zo”)

Ofwel: bepaal de Weekdag van de corresponderende datum in kolom B (Dagindex; we willen dat de week op maandag begint, vandaar de parameter 2). Aangezien deze functie volgnummers oplevert (een maandag is 1, dinsdag 2 etc), heb ik de nummers nog vertaald in teksten mbv de functie Kiezen.

Op basis van deze tabel heb ik een draaitabel gemaakt (zie het tabblad Draai in het Voorbeeldbestand).
Door het veld Weekdag in het Rapportfilter te plaatsen kunnen we snel een overzicht per afzonderlijke dag maken.
Om ook analyses per jaar, kwartaal of maand te kunnen maken heb ik de datums in het veld Dagindex gegroepeerd (zie Groeperen in een draaitabel).

Nog een paar stappen en we kunnen met de resultaten gaan ‘spelen’:

  1. selecteer een cel in de draaitabel
  2. in de menutab Hulpmiddelen voor draaitabellen kiezen we het tabblad Opties
  3. klik dan op de optie Draaigrafiek in het blok Extra
  4. kies een Lijngrafiek en klik OK
  5. voeg een Trendlijn toe, inclusief Vergelijking en R-kwadraat

Na wat lay-outen en het toevoegen van 2 slicers (zie Slicers in Excel) krijgen we een resultaat zoals weergegeven in het tabblad DrGraf in het Voorbeeldbestand.

LET OP de b in de vergelijking van de trendlijn gebruikt voor x=0 niet meer de datum 1-1-1900, maar de eerste datum in de betreffende draaitabel.

Wanneer we in de Slicer Weekdag alleen de maandag kiezen (klikken op de button ma) dan zien we dat de R² al veel beter wordt (0,6381).

LET OP de m in de vergelijking van de trendlijn geeft nu niet de verandering per dag aan, maar de verandering naar de volgende maandag, dus na 1 week.
Wil je de trendlijn 1 jaar vooruit laten ‘kijken’, tik bij Voorspelling/Vooruit dan ook geen 365, maar 52 in (dus over 1 jaar 160 bezoekers op maandag?).

Wil je het resultaat over alle werkdagen zien:

  1. kies in de Slicer Weekdag de button ma
  2. houd Shift ingedrukt en klik op vr
  3. laat Shift los
  4. de draaitabel, draaigrafiek en trendlijn passen zich automatisch aan

Analyse van de jaren laat zien (gebruik de betreffende Slicer), dat de trendlijn voor 2015 ´betrouwbaarder´ is dan die van 2016. De resultaten van vorig jaar worden zwaar beïnvloed door de dips in vakantie-periodes.

Groeperen in een draaitabel

Excel, ,

Hoewel steeds meer Excel-gebruikers weten, dat draaitabellen ontzettend handig zijn bij de analyse van gegevens, het maken van overzichten etc. en deze mogelijkheden ook in hun dagelijkse werk gebruiken, is het groeperen binnen draaitabellen nog minder bekend: deze keer dus de focus op Groeperen in draaitabellen.

Oplettende lezers hebben ongetwijfeld gezien, dat ik dit in mijn vorige artikel (Top-2000 en draaitabellen) heb gebruikt zonder verdere uitleg.

Basis

Om een draaitabel te kunnen maken hebben we wat basisgegevens nodig. Ik heb in het Voorbeeldbestand op het tabblad Basis de fictieve productie van een simpele winkel gezet: een datum, het artikel en het verkochte aantal (soms dubbel).
Uiteraard (zie Kunst en Excel; 10 voordelen van Tabellen) zijn die gegevens in de vorm van een Tabel opgeslagen (met als naam tblVerkopen).
Ze waren eerst niet gesorteerd, maar om gemakkelijk de resultaten van de draaitabellen te beoordelen, heb ik dat nu wel even gedaan (klik op het vinkje achter Datum).

Overzicht per dag

Laten we snel even een overzicht maken van deze gegevens:

  1. Plaats de cursor ergens in de tabel tblVerkopen
  2. kies in de menutab Invoegen in het blok Tabellen de optie Draaitabel
  3. in het vervolgscherm staat alles goed (Excel heeft automatisch de hele tabel als bron gekozen en het resultaat moet op een nieuw werkblad komen), dus klik op OK
  4. op het nieuwe werkblad krijgt u aan de rechterkant de mogelijkheid om de draaitabel in te delen zoals u wilt: sleep Datum naar de Rijlabels, Art naar de Kolomlabels en Aantal naar het waardengebied
  5. eigenlijk is de draaitabel klaar, maar ik vind de standaard-layout niet handig, dus heb ik in de menutab Hulpmiddelen voor draaitabellen de tab Ontwerpen gekozen en bij Rapportindeling de optie Tabelweergave.

Het resultaat staat op het tabblad Draai van het Voorbeeldbestand: een overzicht van de totale verkoopaantallen per dag en gesplitst naar artikel.

Overzicht per maand

Vaak willen we in rapportages niet alle details zien, maar bijvoorbeeld in plaats van dag-resultaten de verkopen per maand.

In dit geval zou je de basisgegevens daartoe kunnen uitbreiden met een zogenaamde hulp-kolom waarin met behulp van de functie MAAND de maand wordt vastgelegd. Als we ook nog het jaar willen weten, moeten we nog een extra hulp-kolom toevoegen (met daarin de functie JAAR).

Maar die hulpkolommen zijn niet nodig:

  1. klik met de rechtermuisknop op één van de datums in de hiervoor gemaakte draaitabel
  2. het zogenaamde context-gevoelige submenu komt dan tevoorschijn. Kies daar de optie Groeperen
  3. Excel heeft de kolom, waarin geklikt is, geanalyseerd en heeft gezien dat dit allemaal datums zijn.
    We willen een maand-overzicht dus het voorstel van Excel kunnen we overnemen; klik op OK

LET OP als in de basisgegevens ergens in de kolom Datum een cel niet is gevuld of gevuld met een niet-bestaande datum of een getal of een tekst, dan zal het Groeperen-scherm er anders uitzien. De datum-opties zijn dan niet beschikbaar.
Nog erger: ook al corrigeert u de basisgegevens, Excel zal deze kolom nooit meer als een datum ‘zien’. Er zit dan niets anders op dan het werkblad met de draaitabel te verwijderen en het overzicht opnieuw te maken!

NB In het blok Lijst met draaitabelvelden aan de rechterkant van het scherm staat bij de te kiezen velden nog steeds Datum, maar Excel zal in de draaitabel alleen nog maar de maanden laten zien.

Overzicht per maand en jaar

Het overzicht per maand is in dit geval prima omdat Basis alleen maar datums uit 2016 bevat. Voegen we echter onderaan (of tussenin) de volgende regel toe:
1-1-2017, Servetten, 10
dan komen die in het Overzicht per maand uiteraard ook in de januari-regel tevoorschijn (wel even de draaitabel Vernieuwen door ergens rechts te klikken!).

We moeten zorgen dat de draaitabel ook per jaar groepeert:

  1. klik met de rechtermuisknop op één van de maanden in de datum-kolom van de draaitabel
  2. kies opnieuw Groeperen
  3. en klik nu ook de Jaren aan en OK

NB1 in de Lijst met draaitabelvelden is een er een nieuw veld bijgekomen, Jaren. Dit veld kunt u op dezelfde manier in de draaitabel plaatsen als andere velden. Bijvoorbeeld in het Rapportfilter zodat u overzichten per jaar kunt maken.

NB2 wanneer u een draaitabel maakt, dan legt Excel de brongegevens apart op een eigen manier in het geheugen vast. Zo ook de consequenties van groeperingen. Maakt u nu met dezelfde bron (in dit geval tblVerkopen) een andere draaitabel, dan gebruikt Excel, om geheugenruimte te sparen, dezelfde interne bron. Dus ook eventuele groeperingen zijn in de tweede draaitabel direct zichtbaar.

NB3 hebt u bij een analyse/overzicht in dezelfde draaitabel (of een andere; zie NB2) de datums zelf nodig, klik dan bij het Groeperen ook de Dagen aan.
Hebt u de dagen in het huidige overzicht niet (meer) nodig, verwijder dan het vinkje voor de Datum in Lijst met draaitabelvelden.

Overzicht per kwartaal

Ongetwijfeld hebt u ondertussen ook gezien dat u op deze manier heel gemakkelijk kwartaaloverzichten kunt maken.
In het overzicht hiernaast is de groepering per kwartaal aangezet (zoals te zien is heb ik ook de 2017-regel toegevoegd en de draaitabel vernieuwd).
Nog een paar kleine aanpassingen:

  1. met de rechtermuisknop klikken op een jaar en dan Subtotaal Jaren aanvinken
  2. met de rechtermuisknop klikken op een kwartaal en dan Subtotaal Kwartalen aanvinken
  3. de eerste drie kwartalen ‘dichtklappen’ door op het min-teken vóór het betreffende kwartaal te klikken
  4. grafiek nodig? Klik ergens in de draaitabel, kies het tabblad Opties in de menutab Hulpmiddelen voor draaitabellen en binnen het blok Extra de optie Draaigrafiek. We willen een Kolomgrafiek, dus het klikken op OK volstaat.

Artikelen groeperen

Voordat we verder gaan is het het makkelijkst om de draaitabel op het tabblad Draai van het Voorbeeldbestand eerst aan te passen:

  1. klik het vinkje voor Datum weg in de Lijst met draaitabelvelden
  2. verplaats Art van Kolomlabels naar Rijlabels

Zoals we gezien hebben weet Excel bij datums hoe hij kan groeperen; bij teksten is dat natuurlijk een stuk lastiger.
Daarom gaan we als volgt te werk:

  1. selecteer met de muis, die cellen die u wilt groeperen. In dit geval liggen die niet tegen elkaar, dus moeten we de Ctrl-toets gebruiken.
    Klik op Broodrooster
  2. hou Ctrl ingedrukt en klik op Strijkijzer
  3. klik met de rechtermuisknop op één van die 2 artikelen en kies Groeperen
  4. doe hetzelfde met Servetten en Tafelkleed
  5. verander de nieuwe Groep1 in Hard door de tekst ‘er overheen’ te tikken
  6. Groep2 wordt op die manier Soft
  7. de nieuwe kolomkop Art2 wordt ArtGroep
  8. zet nog de subtotalen voor ArtGroep aan

Nu weer een kwartaaloverzicht maken:

  1. klik het vinkje voor Art weg
  2. verplaats ArtGroep van Rijlabels naar Kolomlabels
  3. plaats Kwartalen en Jaren in de juiste volgorde in Rijlabels

Getallen groeperen

Om dit toe te lichten maken we een nieuwe draaitabel:

  1. plaats de cursor ergens in de tabel tblVerkopen
  2. kies in de menutab Invoegen in het blok Tabellen de optie Draaitabel
  3. in het vervolgscherm staat alles goed (Excel heeft automatisch de hele tabel als bron gekozen en het resultaat moet op een nieuw werkblad komen), dus klik op OK
  4. op het nieuwe werkblad krijgt u aan de rechterkant de mogelijkheid om de draaitabel in te delen zoals u wilt: sleep Aantal naar de Rijlabels, Art naar de Kolomlabels en Datum naar het waardengebied

We zien op die manier het aantal keren, dat een bepaald aantal verkopen voorkomt, ook nog gesplitst naar artikel.

LET OP Aantal van Datum is wat misleidend: we turven niet het aantal dagen, maar het aantal keer dat het veld Datum gevuld is. We hadden ook Aantal van Art of zelfs Aantal van Aantal kunnen kiezen.

NB de basis-gegevens zijn random gevuld. Je zou dus overal exact 50 verwachten. Als ik 100.000 records had aangemaakt zou de spreiding ook minder groot zijn geweest!

Maar nu groeperen:

  1. klik met de rechtermuisknop op één van de cijfers 2, 3, 4, 5 of 6 en kies Groeperen
  2. we krijgen nu een heel ander groepeer-scherm; we kunnen een eigen indeling maken.
    Verander de 2 in 1 en de 1 achter Op: in 3.
    Ofetwel begin bij 1 en groepeer in blokken van 3.
  3. klik op OK.

Als we ook nog de artikelen groeperen naar Hard en Soft dan krijgen we het volgende overzicht: