---

---

Om misverstanden te voorkomen: met het woord kaarten in de titel worden geografische kaarten bedoeld (in het Engels Maps).

Sommige mensen willen informatie aangeleverd krijgen in de vorm van tabellen met (exacte) getallen, maar de meeste mensen vinden grafieken makkelijker om gegevens te interpreteren en te analyseren.

Als het dan geografische gegevens betreft is het natuurlijk ook wel mooi om de informatie op een kaart weer te geven.
In dit artikel wat handreikingen hoe je dit kunt doen.

Basisgegevens

Voor dit artikel gebruik ik een uittreksel van gegevens van de website Veldkruus.nl (even reclame maken voor een andere hobby van mij: het letterlijk in kaart brengen van veldkruisen, kapelletjes etcetera in Zuid-Limburg). Zie het tabblad Data in het Voorbeeldbestand.

Van ieder object ziet u in het voorbeeld in welke plaats het staat, welke buurt en welke straat. Ook of het een kruis of beeld of kapel is. Wanneer er foto’s gemaakt zijn en of het object nog ‘actief’ is ofwel of het er nog wel is!
Daarnaast leggen we ook de coördinaten vast in de vorm van zijn Longitude en Latitude, lengte- respectievelijk breedtegraad.

NB1 simpel gezegd: de Longitude geeft aan hoever iets van de mediaan door Greenwich af ligt, terwijl de Latitude de ‘afstand’ tot de evenaar weergeeft.
NB2 in de praktijk is het toekennen van coördinaten afhankelijk van diverse zaken. Op Veldkruus gebruiken we de coördinaten-systematiek van Google-maps; klik je daar ergens op een kaart met de rechtermuisknop en je kiest Wat is hier? dan zie je de coördinaten van dat punt.

LET OP Google toont de coördinaten in de volgorde Lat, Long; dus eerst de verticale en dan de horizontale richting.

Overzicht

Om een idee te krijgen over de verdeling van de objecten over de regio maken we een draaitabel, gesplitst naar plaats en categorie (zie het tabblad Draai in het Voorbeeldbestand).
Op basis van deze draaitabel is het maken van een grafiek een ‘peuleschil’ (kies in de menutab Hulpmiddelen voor draaitabellen in het blok Opties de mogelijkheid Draaigrafiek).
Om het wat overzichtelijk te houden beperken we ons tot de top-20 (zie Top-5: methode 3). Om snel de verdeling per categorie te zien, staan boven de grafiek Slicers.

We hebben nu wel de verdeling per plaats, maar hoe is nu de verdeling over Zuid-Limburg?

Grafiek met kaart 1

In het tabblad Data20 van het Voorbeeldbestand ziet u de verdeling van de top-20 over de regio.

Hoe maakt u zo’n grafiek?

1. allereerst moet u een mooi kaartje zoeken op internet dat u als achtergrond wilt gebruiken. Sla dat ergens op.
2. dan krijgen de 20 plaatsen een x- en y-coördinaat (vul voorlopig getallen tussen 0 en 10 in; de juiste getallen komen hierna)
3. maak een spreidingsgrafiek: kies in de menutab Invoegen in het blok Grafieken de eerste optie binnen Spreiding (dus geen lijnen)
4. klik rechts in de nieuwe (lege) grafiek en kies Gegevens selecteren
5. kies de optie Toevoegen en vul de vereiste verwijzingen in
6. 2 keer OK klikken levert een spreidingsdiagram
7. zorg dat de assen allebei lopen van 0 tot 10 (rechts klikken op een as, As opmaken kiezen en de grenzen vast zetten)
8. klik ergens rechts in de grafiek en kies de optie Tekengebied opmaken, kies bij Opvulling de optie Invoegen uit: Bestand.  Kies dan het kaartje van punt 1.
   Sleep de randen van de grafiek naar binnen of naar buiten, zodat de kaart in de juiste verhoudingen wordt weergegeven.
9. vul dan de coördinaten bij de plaatsen zo in, dat de de markeringen op de juiste plaats komen
10. nog wat lay-out: grafiekpunten vergroten, kleuren aanpassen, rasterlijnen weg en als laatste ook de assen

LET OP zorg dat de achtergrond-kaart aan het Tekengebied wordt toegevoegd, NIET aan het Grafiekgebied. Doet u dat laatste, dan zullen de markeringen na bepaalde lay-out-aanpassingen niet meer op de juiste plaats worden weergegeven.

NB1 de exacte as-indeling doet er niet toe. Maar een verdeling van 0 tot 10 is handig.

NB2 tot versie 2013 van Excel kun je in een spreidingsgrafiek alleen de coördinaten als label meegeven. Wel is het mogelijk om met de hand eigen labels toe te voegen: klik rechts op een punt van de grafiek en kies Gegevenslabel toevoegen. Klik dan dubbel op één van de labels, plaats in de formulebalk het is-teken (=) en wijs met de muis de cel aan waar het label staat (bijvoorbeeld Data20!$E$3).

Grafiek met kaart 2

Met een bel-diagram kun je nog een derde dimensie aan de grafiek toevoegen; in dit  geval het totaal aantal objecten per plaats (zie het tabblad BelGraf in het Voorbeeldbestand).
De grootte van een bel wordt door Excel bepaald en is altijd relatief tov de andere bellen. Wel kun je de grootte van alle bellen schalen om ze beter op de kaart te laten uitkomen (klik rechts op een bel en kies Gegevensreeks opmaken).

Hoe je een bel-grafiek maakt is beschreven in het gelijknamige artikel.

Grafiek met kaart 3

Een variant op de vorige grafiek (zie tabblad LongLat in het Voorbeeldbestand). Nu werken we niet met fictieve coördinaten, maar met de werkelijke coördinaten per plaats.

De Long(itudes) zijn de x-waarden en de Lat(itudes) de y-waarden (voor de coördinaten van de plaatsen in Zuid-Limburg zie het tabblad Plaatsen).

De truc zit hem er nu in om de assen zodanig te schalen, dat de Plaatsen op de juiste plek op het achterliggende plaatje komen:

1. bekijk zo goed mogelijk waar het 0-punt van de assen op het achterliggende plaatje ligt
2. zoek in Google-maps de coördinaten van dat punt op (rechtsklikken en de optie Wat is hier? kiezen)
3. klik rechts op de x-as en kies As opmaken. Maak het Minimum Vast en vul hier de gevonden Long-waarde van punt 2 in (voor Nederland en omstreken is dat het kleinste getal, dus het tweede)
4. doe hetzelfde met de y-as maar vul daar de Lat-waarde in
5. zoek op dezelfde manier de Long-waarde op van het eindpunt van de x-as en gebruik deze om het maximum van de x-as vast te pinnen
6. zoek op dezelfde manier de Lat-waarde op van het eindpunt van de y-as en gebruik deze om het maximum van de y-as vast te pinnen

LET OP als de kwaliteit van de achtergrond niet goed is (niet de juiste kaart-verhoudingen), dan zullen de Plaatsen niet helemaal goed op de kaart komen. Een beetje ‘spelen’ met minima en maxima (no pun intended zoals de Engelstaligen zeggen) kan dan wel helpen.

Alternatieve toepassingen

De boven geschetste methode hoeft natuurlijk niet beperkt te blijven tot landkaarten. Hierboven een voorbeeld van een andere toepassing (zie het tabblad Afdelingen in het Voorbeeldbestand).

---